01 Φεβρουαρίου 2022

E.H. Gombrich, Το βασίλειο της ομορφιάς

 ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ

 Η τέχνη συνειδητοποίησε την ελευθερία της στα εκατό χρόνια ανάμεσα στο 520 και το 420 π.Χ. περίπου. Προς το τέλος του πέμπτου αιώνα, οι καλλιτέχνες είχαν απόλυτη συναίσθηση της δύναμης και της μαστοριάς τους. Το ίδιο συνέβαινε και με το κοινό. Μόλο που οι καλλιτέχνες θεωρούνταν ακόμη βιοτέχνες, και παρά το γεγονός ότι τους καταφρονούσε ίσως η «υψηλή κοινω­νία», ένα ολοένα μεγαλύτερο μέρος του κοινού άρχισε να ενδιαφέρεται για τη δουλειά τους αυτή καθεαυτή, και όχι μόνον εξαιτίας του θρησκευτικού ή του πολιτικού της ρόλου. Οι άνθρωποι έκαναν σύγκριση ανάμεσα στις αρετές των «σχολών», δηλαδή στη μέθοδο, στο ύφος και στην παράδοση που διαφορο­ποιούσαν τους καλλιτέχνες των διαφόρων πόλεων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σύγκριση και ο συναγωνισμός ανάμεσα στις σχολές παρακινούσε τους καλλιτέχνες να εντείνουν αδιάκοπα τις προσπάθειές τους και βοηθούσε στη δημιουργία αυτής της ποικιλίας που τόσο θαυμάζουμε στην ελληνική τέχνη. [...]

        Η γλυπτική και η ζωγραφική αυτής της περιόδου, που αρχίζει με τη γενιά που διαδέχεται τον Φειδία, έχουν την ίδια χάρη και άνεση. Η Αθήνα πολε­μούσε τότε με τη Σπάρτη, και ο φοβερός εκείνος πόλεμος ήταν το τέλος και της δικής της ευημερίας, και της ευημερίας ολόκληρης της Ελλάδας. Το 408 π.Χ., κατά τη διάρκεια μιας σύντομης ανακωχής ένα γλυπτό κιγκλίδωμα προστέθη­κε στον μικρό ναό της θεάς της νίκης, απάνω στην Ακρόπολη. Τα γλυπτά και η διακόσμηση του ναού της Άπτερης Νίκης φανερώνουν μια μεταβολή στο γούστο, μια στροφή προς τη λεπτότητα, που χαρακτηρίζει και τον υπόλοιπο ιωνικό ρυθμό. Τα γλυπτά αυτά είναι οικτρά ακρωτηριασμένα, αλλά θα ήθελα, παρ’ όλα αυτά, να παραθέσω μια φωτογραφία για να δείξω πόσο όμορφη εξακολουθεί να είναι η τσακισμένη αυτή μορφή, ακόμη και δίχως κεφάλι και χέρια. Παριστάνει ένα κορίτσι, μια από τις θεές της νίκης, που σκύβει, καθώς περπατά, για να δέσει το πέδιλό της. Με πόση χάρη έχει αποδώσει ο γλύπτης αυτό το ξαφνικό σταμάτημα και πόσο απαλά mi πλούσια σκεπάζουν το όμορφο κορμί οι λεπτές πτυχές! Βλέποντας τέτοια έργα, καταλαβαίνουμε πως ο καλλιτέχνης είχε την ικανότητα να κάνει ό,τι ήθελε. Δεν πά­λευε πια με κανενός είδους δυσκολίες για να παραστήσει την κίνηση ή τη βράχυνση. Αυτή όμως η άνεση και η δεξιοτεχνία τον έκαναν ίσως να νιώθει και περισσότερη αυτεπίγνωση. [....] Στη ζωφόρο του ναού της Νίκης διαφαίνεται ίσως για πρώτη φορά μια αλλαγή στάσης. Αυτός ο καλλιτέχνης ήταν -δικαιολογημένα- περήφανος για τις τεράστιες ικανότητές του. Έτσι, άλλαξε σιγά σιγά, κατά τη διάρκεια του τέταρτου αιώνα, η αντιμετώπιση της τέχνης. Τα φειδιακά αγάλματα των θεών ήταν ξακουστά σ’ όλη την Ελλάδα για τον τρόπο με τον όποιο παρίσταναν τους θεούς. Τα μεγάλα όμως γλυπτά του τέταρτου αιώνα χρωστούσαν τη φήμη τους περισσότερο στο γεγονός ότι ή­ταν ωραία έργα τέχνης. Οι καλλιεργημένοι Έλληνες συζητούσαν πια για τη ζωγραφική και τη γλυπτική όπως για την ποίηση και το θέατρο∙ επαινούσαν τα έργα για την ομορφιά τους ή διαφω­νούσαν με την μορφή τους και την αντίληψη που τα είχε υπαγορεύσει.

        Ο μεγαλύτερος γλύπτης της επο­χής, ο Πραξιτέλης, ήταν πάνω απ’ όλα ξακουστός για τη γοητεία του έργου του και τη γλυκιά και θελκτική έκφραση των γλυπτών του. [...] Παριστάνει τον Ερμή να κρατά τον μικρό Διόνυσο αγκαλιά και να παίζει μαζί του. Στο έργο του Πραξιτέλη δεν υπάρχει πια ίχνος ακαμψίας. Ο θεός στέκει μπροστά μας σε μιαν αβίαστη στάση, που δεν μειώνει ωστόσο το μεγαλείο του. Αν όμως εξετάσουμε τον τρόπο με τον όποιο κατόρθωσε ο Πραξιτέλης να δώσει αυτή την εντύπωση, αρχίζουμε να καταλαβαίνου­με πως, ακόμη και σε τούτη την περίπτωση, τα διδάγματα της αρχαίας τέχνης δεν έχουν λησμονηθεί. Και ο Πραξιτέλης επίσης φροντίζει να μας δείξει τους αρμούς του σώματος, να μάς κάνει να καταλάβουμε, όσο σαφέστερα γίνεται, τη λειτουργία του. Όλα αυτά όμως είναι τώρα σε θέση να τα κάνει χωρίς να γίνεται το άγαλμα άκαμπτο και άψυχο. Μπορεί να δείξει τους μυς και τα οστά να φουσκώνουν και να κινούνται κάτω από το απαλό δέρμα, μπορεί να δώσει την αίσθηση ενός ζωντανού σώματος με όλη τη χάρη και την ομορφιά του. Πρέπει ωστόσο να συνειδητοποιήσουμε πως ο Πραξιτέλης και οι άλλοι Έλληνες καλλιτέχνες έφτασαν στην ομορφιά μέσ’ από τη γνώση. Κανένα ανθρώπινο σώμα δ
εν είναι τόσο συμμετρικό, τόσο καλοφτιαγμένο και όμορφο όσο τα αγάλματά τους. Ο κόσμος συχνά νομίζει πως οι Αρχαίοι Έλληνες γλύπτες μελετούσαν πολλά μοντέλα και διάλεγαν μόνον όσα από τα χαρακτηριστικά τούς άρεσαν∙ πως αντέγραφαν προσεχτικά, σε πρώτο στάδιο, τη μορφή ενός πραγματικού ανθρώπου κι έπειτα τον εξωράιζαν, παραλείποντας τις ατέλειες ή τα χαρακτηριστικά που δεν συμφωνούσαν με τη δική τους ιδέα για το τέλειο σώμα. Λένε πως οι ’Αρχαίοι Έλληνες καλλιτέχνες «εξιδανίκευαν» τη φύση, όπως ο φωτογράφος «ρετουσάρει» ένα πορτρέτο σβήνοντας τα ψεγάδια. Μια «ρετουσαρισμένη» όμως φωτογραφία κι ένα εξιδανικευμένο άγαλμα χάνουν συνήθως και το χαρακτήρα και το σφρίγος τους. Έχουν αφαιρεθεί και επαλειφθεί τόσα πράγματα, ώστε δεν μένει πια παρά ένα ωχρό φάντασμα του αρχικού μοντέλου. Ο τρόπος με τον όποιο αντιμετώπιζαν τα πράγματα οι Αρχαίοι ήταν εντελώς αντίθετος. Σε όλους αυτούς τους αιώνες, οι καλλιτέχνες για τους οποίους μιλήσαμε προσπάθησαν να εμφυσήσουν όλο και περισσότερη ζωή μέσα στο παλιό κέλυφος. Την εποχή του Πραξιτέλη, η μέθοδός τους έδωσε τους πιο ώριμους καρπούς της. Τα παλιά πρότυπα άρχισαν να κινούνται και ν’ ανασαίνουν στα χέρια του επιδέξιου γλύπτη. Στέκουν μπροστά μας σαν αληθινά αν­θρώπινα πλάσματα, που ανήκουν όμως σ’ έναν διαφορετικό, καλύτερο κόσμο. Και δεν είναι πλάσματά από έναν διαφο­ρετικό κόσμο επειδή οι Έλληνες ήταν υγιέστεροι ή ωραιότεροι από τούς άλ­λους ανθρώπους -δεν έχουμε λόγους να το πιστεύουμε- αλλά επειδή η τέχνη είχε φτάσει εκείνη τη στιγμή σ’ ένα ση­μείο όπου οι τύποι και τα ατομικά χαρα­κτηριστικά ισορρόπησαν σε μια νέα και λεπτή στάθμιση.

    [...] Από τα φημισμένα κλα­σικά αγάλματα της Αφροδίτης, το πιο γνωστό είναι ίσως η Αφροδίτη της Μή­λου. [...] Το άγαλμα ήταν φτιαγμένο για να το βλέπουμε από το πλάι (η Αφροδίτη άπλωνε τα χέρια της προς τον Έρωτα). Θαυμάζουμε κι εδώ τη διαύγεια και την απλότητα με την οποία ο καλλιτέχνης έπλασε το ωραίο σώμα, τον τρόπο με τον οποίο υπογράμμισε τα κύρια μέρη του, χωρίς ποτέ το έργο να γίνει τραχύ ή ασαφές.

        Βέβαια, αυτή η μέθοδος, που γεννούσε την ομορφιά ζωντανεύοντας προ­οδευτικά μια γενική, σχηματική μορφή ωσότου η επιφάνεια του μαρμάρου έμοιαζε να ζει και ν’ ανασαίνει, είχε ένα μειονέκτημα. Μπορούσε, ενδεχομέ­νως, να πλάσει πειστικούς ανθρώπινους τύπους· ήταν όμως δυνατόν να παραστήσει πραγματικά εξατομικευμένους ανθρώπους; Όσο παράξενο κι αν φαίνεται, η ιδέα της προσωπογραφίας δεν απασχόλησε τους Έλληνες πριν από τα τέλη του τέταρτου περίπου αιώνα. Αναφέρονται βέβαια προσωπογρα­φίες που είχαν γίνει παλαιότερα, αλλά αυτά τα αγάλματα δεν έμοιαζαν και τόσο με το πρότυπό τους. Η προσωπογραφία ενός στρατηγού δεν ήταν τίποτε περισσότερο από μιαν εικόνα ωραίου στρατιώτη με περικεφαλαία και ράβδο. Ο καλλιτέχνης δεν αναπαράσταινε ποτέ το σχήμα της μύτης του, τις ρυτίδες του μετώπου του ή την προσωπική του έκφραση. Είναι ένα παράξενο φαινόμενο, που ακόμη δεν το έχουμε εξετάσει, το ότι οι Αρχαίοι Έλληνες καλλιτέχνες, στα έργα που είδαμε, απέφευγαν να δώσουν στα πρόσωπά κάποια ιδιαίτερη έκφραση. Το πράγμα είναι ακόμη πιο εκπληκτικό αν συλλογιστεί κανείς ότι εμείς οι ίδιοι δεν μπορούμε να σχεδιάσουμε πρόχειρα ένα πρόσωπο σ’ ένα κομμάτι χαρτί χωρίς να του δώσουμε μιαν ο­ρισμένη -αστεία συνήθως- έκφραση. Τα κεφάλια των αγαλμάτων ή τα ζω­γραφισμένα πρόσωπα του πέμπτου αιώνα δεν είναι βέβαια ανέκφραστα, δεν μοιάζουν δηλαδή πληκτικά ή κενά, αλλά τα χαρακτηριστικά τους δεν φαίνεται να εκφράζουν ποτέ κάποιο έντονο συναίσθημα. Οι μεγάλοι αυτοί τεχνίτες χρησιμοποιούσαν το σώμα και τις κινήσεις του για να εκφράσουν εκείνο που ο Σωκράτης αποκαλούσε «λειτουργία της ψυχής», επειδή διαισθάνονταν πως οι διακυμάνσεις στα χαρακτηριστικά θα παρα­μόρφωναν και θα χαλούσαν την απλή αρμονία του προσώπου.[...]


από το E.H. Gombrich,Το χρονικό της Τέχνης, MIET

28 Ιανουαρίου 2022

2η συνάντηση (26/1/2022)


 

Η Ντίνα Παπούδα συντόνισε τις εισηγήσεις και την συζήτηση.


Ο Γιώργος Αποστολίδης εισηγήθηκε το θέμα "Το Ωραίο στον Πλάτωνα".



Ο Αντρέας Γκένιος εισηγήθηκε το θέμα "Το Ωραίο στην Αναγέννηση".

Είπαν ότι ...


... το  Ωραίο δεν είναι τίποτε άλλο,

παρά η μόλις που αντέχουμε Αρχή του Τρομερού

και το θαυμάζουμε τόσο, γιατί αυτό, ανέμελο, μήτε που νοιάζεται 

να μας συντρίψει.

                                                                                                                                                  Reiner Maria Rilke (1875-1926)

20 Ιανουαρίου 2022

1η συνάντηση (19/1/2022)

Α. Γνωριμία των μελών της ομάδας και μια πρώτη τοποθέτηση για τους λόγους συμμετοχής στο project "Αναζητώντας το Ωραίο..." 


Συμμετέχουν: Γιώργος Αποστολίδης

Μαρία Αναγνωστίδου

Θεολόγης Ανδρονίδης

Ανδρέας Γκένιος 

Νίκος Έξαρχος

Σύλια Ζέττα 

Διονυσία Ζήκα 

Βασιλική Κανδύλα

Λουκάς Κασιάρας 

Μαρία Μεντίζη  

Χριστίνα Μπούρα

Μαρία Παπαδημητρίου 

Ντίνα Παπούδα

Ζαχαρούλα Τζίνη

Βασίλης Τριγωνίδης-Καράδαης

Μαρία Χατζημιχαηλίδου


Β. Συζήτηση για διαδικαστικά θέματα, τον σχεδιασμό του project και τον προγραμματισμό των εισηγήσεων Εμπλουτισμός της λίστας των θεμάτων προς διερεύνηση και συζήτηση.

    Ερωτήματα-θέματα προς διερεύνηση και συζήτηση

  1. Η αντίληψη περί ωραίου διαχρονικά πώς έχει αλλάξει στην φιλοσοφία, την τέχνη, την κοινωνία, την θρησκεία για τον ευρωπαϊκό (τουλάχιστον) πολιτισμό;

  2. Τα πνευματικά-καλλιτεχνικά ρεύματα πώς στάθηκαν απέναντι στο ωραίο;

  3. Υπάρχουν κριτήρια του ωραίου, και αν "ναι, ποια είναι αυτά;

  4. Υποκειμενική ή αντικειμενική υπόθεση το ωραίο;

  5. Υπάρχει το ωραίο ανεξάρτητα από τον άνθρωπο ή είναι ένα θεωρητικό/αφηρημένο πνευματικό δημιούργημα του;

  6. Το άσχημο μπορεί να είναι ωραίο ή και το αντίστροφο;

  7. Η γέννηση της Αισθητικής (ως φιλοσοφικού κλάδου) και η εξέλιξή της.

  8. Η σύγχρονη αισθητική (με την τρέχουσα σημασία) και οι τάσεις της. Στερεότυπα.

  9. Οικονομία/βιομηχανία της ομορφιάς και αισθητική. 

  10. Το ωραίο στην καθημερινότητά μας (αισθήσεις, περιβάλλον, συμπεριφορές, ΜΜΕ, life style κλπ)

  11. Μήπως να γυρίσουμε την πλάτη στο ωραίο για λόγους πολιτικής ορθότητας (politically correct);

  12. Το ωραίο του δημιουργού (πομπού) και του αποδέκτη.

  13. Το ωραίο είναι ανάγκη ή άρτυμα και πολυτέλεια; Τι μας προσφέρει;

  14. Το  Ωραίο ως περιεχόμενο, μορφή ή και τα δύο;

  15. Πώς αντιμετωπίστηκε το ωραίο στην λογοτεχνία;

  16. Το ωραίο στα παραμύθια

  17. Μπορούμε να μιλάμε για ωραίο στην μουσική; 

  18. Πόσα τραγούδια μπορείς να θυμηθείς/βρεις που να μιλούν για το ωραίο;

  19. Πώς αντιμετωπίστηκε το ωραίο στον κινηματογράφο;

  20. Το ωραίο χρειάζεται τους κριτικούς και την κριτική;

  21. Ποια η σχέση των θετικών επιστημών με το ωραίο;

  22. Η ψυχολογία και η ψυχανάλυση τι μας λένε για το ωραίο;

  23. Μήπως το ωραίο είναι και γενετική υπόθεση εκτός από πολιτισμική;

  24. Πόσο, τελικά, μας επηρεάζει το ωραίο στην καθημερινή μας ζωή και πόση σημασία δίνουμε;

  25. Χαρακτηρίζουμε κάτι ωραίο όταν είναι πλειοψηφικά αποδεκτό;

  26. Η υφέρπουσα πολεμική ενάντια στο ωραίο

  27. Οξύμωρες όψεις του Ωραίου. Μια ενδοσκοπική αναψηλάφιση των αισθητικών μας κριτηρίων

  28. Η αναζήτηση και η ενασχόληση με το Ωραίο οδηγεί απαραίτητα στην ηθικοποίηση του βίου;

  29. Απαρχές του ωραίου. Το ωραίο για πρώτη φορά στη ζωή του καθενός.

  30. Το ωραίο στο ένστικτο

  31. Το ωραίο στην πορεία της ζωής (ανακαλύψεις, αποκαλύψεις, ανατροπές)

  32. Νευροαισθητική

  33. Το κάλλος ως υπερβατική κοινωνία με το Θείο (στη Βυζαντινή υμνογραφία και αγιογραφία)

  34. Αναζητά η τέχνη μόνο το ωραίο;

  35. Το ωραίο στα μαθηματικά

  36. Η ωραία περιπλάνηση στο δέος και τη μελαγχολία του Caspar David Friedrich    

  37. "Ωραίος" θάνατος

  38. Το ωραίο στην σύγχρονη εποχή και ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

  39. Το Ωραίο και η Βιολογία

  40. Αναζητώντας ... "το ωραίο από τα πρώτα βήματα της ζωής"

  41. Το ωραίο ως κραδασμική κατάσταση του ανθρώπου από τον κ. Ιωάννη Γ. Τσάτσαρη


Γ. Οι πρώτες απαντήσεις Αναζητώντας το Ωραίο ...

Ο. Γ. Αποστολίδης, με διάθεση θεατρικού αναλογίου, οργάνωσε μια διαφορετική ανάγνωση των απαντήσεων του ερωτηματολογίου.  

    Μέσα από την ανάσα και το ηχόχρωμα της φωνής των αναγνωστών 

    οι απαντήσεις των συντακτών (εικόνες, ακούσματα, γεύσεις και μυρωδιές,           μνήμες, συναισθήματα, σκέψεις, επιθυμίες κλπ) 

    σκηνοθέτησαν 

    σε ελάχιστο χρόνο 

    δεκάδες μυστικούς κόσμους και  

    άνοιξαν ένα νέο ωραίο ορίζοντα.


Απαντήσεις (9+8) “Αναζητώντας το ωραίο …”

1. Σίγουρα στην μνήμη σας υπάρχουν πολλές ωραίες αναμνήσεις. Απ' αυτές ανακαλέστε και σημειώστε παρακάτω τα τρία (3) πιο ωραία άψυχα πράγματα/ αντικείμενα ή εικόνες/ακούσματα/γεύσεις κλπ.

Τόποι: Ο Μπάλος και το Δαμνόνι στην Κρήτη, η Blue Lagoon (Ισλανδία), Ανατολή στη Σαντορίνη, Δροσερός αέρας στην Ελβετία, Το μπλε της θάλασσας στη Σύμη

Ακούσματα: Μεταμεσονύκτια ακρόαση Chopin στο ραδιόφωνο, η 9η συμφωνία του Beethoven, το τραγούδι του Γ. Νταλάρα «Κάπου νυχτώνει», που πρωτοάκουσα στα 13 μου σε ηλεκτρόφωνο

Φύση: Μια βόλτα στο φθινοπωρινό δάσος, Κολύμπι ανάμεσα σε παραδείσια ψάρια της Ικαρίας, Τα βουνίσια μονοπάτια, τα τριαντάφυλλα, ένα πορτοκάλι, το Φεγγάρι, ο Ήλιος, ο κήπος στο παιδικό μου σπίτι

Γεύσεις-Μυρωδιές: Η μυρωδιά του ούζου τα καλοκαίρια στην Καλαμάτα,  η μυρωδιά των μωρών μου, τα πρώτα κεφτεδάκια που έφαγα -νομίζω 6 χρονών- στο σπίτι μιας θείας μου  

Αντικείμενα: το βιολί μου, η παιδική κούκλα μου, το παράθυρο, το ρολόι, το ποδήλατο ενός παιδικού φίλου, το καραβάκι που σαν παιδί πήγα στην Αγ. Τριάδα Θεσ/κης, το ρολόι που μου χάρισε η γιαγιά μου, μια συγκεκριμένη αγιογραφία με τον καλό Σαμαρείτη στην εκκλησία του χωριού

Προσωπικά βιώματα: Η φωνή της γιαγιάς μου να με ξυπνά 

Έργα τέχνης: ο Ηνίοχος


2. Τώρα, σημειώστε τα τρία (3) πιο ωραία άψυχα πράγματα/ αντικείμενα ή εικόνες/ακούσματα/γεύσεις κλπ που βρίσκονται γύρω σας και ζείτε στο σήμερα.

η μουσική στο ραδιόφωνο, το απέναντι χιονισμένο βουνό, Εκεί που τραγουδούν οι καραβίδες (μυθιστόρημα), άρωμα πρωινού καφέ, το ξύπνημα του ουρανού μέσα από τις γρίλιες, οι φωτογραφίες των αγαπημένων πάνω από το τζάκι, το πιάνο μου, τα βιβλία, ο ήχος του διερχόμενου τραίνου από τη βεράντα μου τα βράδια, ένα μουσικό κουτί, ένα ασημένιο βάζο, το φλιτζάνι μου, ο υπολογιστής, ο Καραγκιόζης, το φρούριο, το αναμμένο τζάκι, το παζλ υπό κατασκευή, χριστουγεννιάτικα λαμπάκια, φωτογραφίες, ένα βιβλίο, μουσική, η γωνιά του γραφείου μου, ένα φωτογραφικό άλμπουμ, ο κάκτος στο μπαλκόνι μας, μια ταινία μικρού μήκους που φτιάξαμε στο σχολείο, φωτογραφίες και βίντεο από τον εγγονό μου που μαζεύω, ένα σημειωματάριο που κρατάω σημειώσεις, το βιβλίο Νίκη (του Χ. Χωμενίδη) που διάβασα πρόσφατα, ένα τραγούδι των Β. Παπακωνσταντίνου και Ιωάννου «Όλα είναι για μας», σαρμαδάκια με αμπελόφυλλο


3. Ωραίος! Ωραία! Ωραίο! : Τι συνειρμούς κάνετε; σκέψεις, εικόνες, μνήμες, επιθυμίες κλπ;

Ωραίος! γλυκά χαρακτηριστικά, συμπαθής, χαμογελαστός, γλυκό βλέμμα, μέτριου αναστήματος, καρπός, ωραίος καιρός ακόμη κι όταν βρέχει, 

Ωραία! κοπέλα, αρχικά η δυναμική της ίδιας της λέξης “ωραία” που μεταδίδει ηχηρά την έννοιά της και μετά η αρχαία ελληνική τέχνη και το ξάφνιασμα της φύσης. Ωραίο σώμα και πρόσωπο, εκφραστικό βλέμμα, όμορφο χαμόγελο, νεότητα (αλλά όχι πάντα), ευγένεια, μια παστέλ παρουσία που με έκανε να γυρίσω πίσω για να την ξαναδώ. Η μορφή της. Γλυκά χαρακτηριστικά, γλυκό χαμόγελο, στήθος μέτριο, ζωηρά και μαύρα μάτια, θηλυκότητα, τρυφερό βλέμμα, σγουρά μαλλιά, μέτριου αναστήματος, καλές αναλογίες χωρίς περιττά κιλά, η μυρωδιά της μου φέρνει σκέψεις αναμνήσεις, 

Ωραία!, ωραίος! Νομίζω ότι ταυτιζόμενος με τους ήρωες στις πρώτες ταινίες που παρακολούθησα στον κινηματογράφο δημιούργησα σε επίπεδο συνειδητού και τα πρώτα «στερεότυπά μου» για τις ωραίες και τους ωραίους. Επίσης ξεφυλλίζοντας τα περιοδικά που η αδερφή μου έφερνε στο σπίτι με τα φωτορομάντζα. Εκεί κατάλαβα από πολύ νωρίς ότι μάλλον εγώ δεν θα ανήκα σ’ αυτήν την ξεχωριστή κατηγορία ανθρώπων. [...] Αργότερα στον κινηματογράφο θαμπώθηκα από την ομορφιά της Ορνέλα Μούτι. Ο τύπος της ψηλής, ξανθιάς με γαλάζια μάτια που επικράτησε τελευταία από τα μέσα κατανάλωσης δεν με άγγιξε ποτέ.

Ωραίο! δείπνο, ωραίο νησί η Λευκάδα με όμορφες παραλίες, η γλύκα ενός μωρού-ενός μικρού παιδιού. Μεσημεριανό μοναχικό μπάνιο στο Χόρτο Πηλίου. Τσιπουράκι σε πλατεία στα Ζαγοροχώρια. Κάτι που με κάνει να χαμογελάω εσωτερικά.

Ωραία  (ανάμνηση, σκέψη, κλπ) ήταν όταν ήμουν μικρή και όλο το καλοκαίρι το περνούσα στην γιαγιά και τον παππού, παιχνίδι στην αυλή, νερό από την τουλούμπα, κούνια στο δέντρο κι ολόκληρη αυλή με λουλούδια, ευωδιές παντού, Είναι ...ωραία όταν αισθάνεσαι ωραία! Είναι ωραία αυτά που αγαπάς. Είναι ωραία όταν δημιουργείς κάτι ωραίο. Η προσπάθεια να γίνει και να κρατηθεί κάποιος/α ωραίος/α και οι θυσίες στο βωμό της ομορφιάς. Βραδινή κατασκήνωση στην Πάρνηθα με κιθάρα και τραγούδι.

Θυμάμαι έναν σφοδρό πλατωνικό έρωτα στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού .Η κοπέλα αυτή είχε όλα αυτά τα γνωρίσματα της ωραίας που καταγράφω παρακάτω! Νομίζω ότι και η γυναίκα μου της μοιάζει πολύ! Στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου είχα έναν φίλο και συμμαθητή, που τον θεωρούσα πολύ όμορφο και τον ζήλευα αφάνταστα. Στο Γυμνάσιο επίσης ένιωθα πολύ αδικημένος που οι κοπέλες ερωτευόντουσαν τους ωραίους ενώ εμείς …που είχαμε και άλλα υποτίθεται …χαρίσματα (εξυπνάδα, χιούμορ, καλοσύνη κ.τ.λ) περνούσαμε απαρατήρητοι.

Επιθυμία να ταξιδέψω σε νέους τόπους να γνωρίσω την κουλτούρα τις γεύσεις τους ανθρώπους την ιστορία τους

 


4. Ποια είναι, κατά την γνώμη σας, τα γνωρίσματα του ωραίου, της ωραίας;

  • Η αλήθεια, το ψυχικό απαύγασμα, η έκφραση.
  • Η αισθητική, αλλά είναι υποκειμενική για κάθε άνθρωπο ανάλογα με τις εικόνες το κοινωνικό περιβάλλον που μεγαλώνει κανείς. 
  • Ωραία μπορεί να είναι μια εικόνα, μια γυναίκα ένα μουσείο κλπ, και πάλι είναι υποκειμενικό.Τα γνωρίσματα είναι εξωτερικά και εσωτερικά.
  • Η αρμονία, ο θαυμασμός, η αποδοχή όλων, τα συναισθήματα που προκαλεί
  • Η φωτογένεια, η συμμετρία, η αρμονία, η ηρεμία, η κορμοστασιά, τα μεγάλα μάτια, το καθαρό βλέμμα
  • Η όμορφη συνολικά παρουσία, η ιδιαιτερότητα, η αρμονική σωματική διάπλαση, το ακτινοβόλο πρόσωπο, η θετική αύρα, το ήθος
  • Η διέγερση όλων των αισθήσεων, η διαχρονικότητα, η ευρύτερη αποδοχή, όταν με κάνει καλύτερο άνθρωπο
  • Η κοινή παραδοχή της ωραιότητας του/της
  • Το γλυκό χαμόγελο, το ζεστό, ευθύ βλέμμα, οι καλές σωματικές αναλογίες, μέτριο ανάστημα, χωρίς περιττά κιλά


5. Δώστε μας ένα παράδειγμα ενός ωραίου/μιας ωραίας... (Αν θέλετε, σημειώστε ένα σχετικό link)



Δ. Ωραίο, όμορφο, κάλλος, καλό: σύντομη εννοιολογική προσέγγιση από τον Γ. Αποστολίδη.

Συνέντευξη στο Ράδιο Ε


 Συνέντευξη του Γ. Αποστολίδη στον Λάζαρο Ασημίδη (Ράδιο Ε) για το project "Αναζητώντας το ωραίο" (17/1/2020)

Πολλά ερωτήματα περί ωραίου

 Ερωτήματα, πολλά ερωτήματα

  1. Η αντίληψη περί ωραίου διαχρονικά πώς έχει αλλάξει στην φιλοσοφία, την τέχνη, την κοινωνία, την θρησκεία για τον ευρωπαϊκό (τουλάχιστον) πολιτισμό;

  2. Τα πνευματικά-καλλιτεχνικά ρεύματα πώς στάθηκαν απέναντι στο ωραίο;

  3. Υπάρχουν κριτήρια του ωραίου, και αν "ναι, ποια είναι αυτά;

  4. Υποκειμενική ή αντικειμενική υπόθεση το ωραίο;

  5. Υπάρχει το ωραίο ανεξάρτητα από τον άνθρωπο ή είναι ένα θεωρητικό/αφηρημένο πνευματικό δημιούργημα του;

  6. Το άσχημο μπορεί να είναι ωραίο;

  7. Η γέννηση της Αισθητικής (ως φιλοσοφικού κλάδου) και η εξέλιξή της.

  8. Η σύγχρονη αισθητική (με την τρέχουσα σημασία) και οι τάσεις της. Στερεότυπα.

  9. Οικονομία/βιομηχανία της ομορφιάς και αισθητική. 

  10. Το ωραίο στην καθημερινότητά μας (αισθήσεις, περιβάλλον, συμπεριφορές, ΜΜΕ, life style κλπ)

  11. Μήπως να γυρίσουμε την πλάτη στο ωραίο για λόγους πολιτικής ορθότητας (politically correct);

  12. Το ωραίο του δημιουργού (πομπού) και του αποδέκτη.

  13. Το ωραίο είναι ανάγκη ή άρτυμα και πολυτέλεια; Τι μας προσφέρει;

  14. Το  Ωραίο ως περιεχόμενο, μορφή ή και τα δύο;

  15. Πώς αντιμετωπίστηκε το ωραίο στην λογοτεχνία;

  16. Το ωραίο στα παραμύθια

  17. Μπορούμε να μιλάμε για ωραίο στην μουσική; 

  18. Πόσα τραγούδια μπορείς να θυμηθείς/βρεις που να μιλούν για το ωραίο;

  19. Πώς αντιμετωπίστηκε το ωραίο στον κινηματογράφο;

  20. Το ωραίο χρειάζεται τους κριτικούς και την κριτική;

  21. Ποια η σχέση των θετικών επιστημών με το ωραίο;

  22. Η ψυχολογία και η ψυχανάλυση τι μας λένε για το ωραίο;

  23. Μήπως το ωραίο είναι και γενετική υπόθεση εκτός από πολιτισμική;

  24. (Προσθέστε κι εσείς τα δικά σας ερωτήματα στα σχόλια)

  25. ....


Άρχισε να γίνεται αρκετά κουραστική η αναζήτηση του ωραίου.
Καιρός για ένα ωραίο διάλειμμα.
Αλλά ποιο θα ήταν το ιδεατό;

+ 3 "ωραία" ερωτήματα

 

Αναζητώντας το ωραίο ... απαντήστε σε άλλα τρία (3) ερωτήματα εδώ.

Οι απαντήσεις είναι ανώνυμες και ομαδοποιημένες οι απαντήσεις θα αναρτηθούν σ' αυτόν τον χώρο.

2 "ωραία" ερωτήματα

 

Αναζητώντας το ωραίο ... απαντήστε σε δύο (2) ερωτήματα εδώ.

Στην Πινακοθήκη Κωνσταντίνου Ξενάκη

Ενθύμιο της συνάντησής μας στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Σερρών-Πινακοθήκη "Κωνσταντίνος Ξενάκης" (16-6-2022), όπου είχαμε την χαρά...